Cari Açık Nedir? Nasıl Hesaplanır?

İthalat, İhracat ve Cari Açık bir ülkenin finansal profilini incelerken gerekli olan 3 temel verilerdir. Satılan üründen daha fazla alınan ürün olması durumunda Cari Açık ortaya çıkmaktadır. Cari Açık aslında üstü kapalı borç anlamına gelmektedir.

Almanya, Çin, Japonya ve Güney Kore gibi ülkeler cari fazlası verirken ABD, İngiltere, Kanada ve Türkiye gibi ülkeler cari açık sıralamasında en başta gelen ülkelerdir. Bir ülkenin cari fazlası vermesindeki en büyük sebep üretiminin fazla olmasıdır. Almanya Avrupa’daki üretim alanında en gelişmiş ülke iken Çin bu alanda dünya devidir. Japonya ve Güney Kore gibi ülkeler ise yüksek teknoloji ürünleri üretmektedir. ABD üretim anlamında muhteşem rakamlara sahip olsa da halk tüketim toplumu olduğu için üretiminden fazla tüketime sahip olduğu için cari açığı yüksektir.

Cari açığın çıkmasındaki temel sebep, alınan ürünün satılan üründen fazla olması olsa da bu denklemde yer alan birçok farklı terim vardır. Bu terimler; Cari denge, sermaye hesabı, resmi rezervler, dış ticaret dengesi, net gelir dengesi, doğrudan transferler ve varlık gelirleri gibi terimlerdir.

Döviz Ülkelere Nasıl Girer?

Tüm ülkelerde döviz 3 farklı şekilde giriş yapar. Bunlar;

Yabancı Yatırımlar; Katar’ın ülkemizde bir bankayı veya bir kurumu satın alması buna örnektir. Toyota firmasının üretim yapmak için Sakarya’nın dışında farklı bir fabrika kararı alması da bu duruma iyi bir örnektir. Bu yöntemle giren döviz uzun yıllar ülkede kaldığı için en faydalı döviz giriş yöntemidir.

Portföy Yatırımları; Yatırımcılar sadece kendi ülkelerinde değil diğer ülkelerdeki yatırım imkanlarını da inceler. ABD’li bir yatırımcı ülkemizde fırsat olduğunu düşünerek bir devlet tahvili veya hisse senedi alabilir. Döviz girişi bu yöntemle sağlansa da her an çıkma ihtimali söz konusudur.

Kısa Veya Uzun Vadeli Borçlanmalar

Döviz Artışı ve Cari Açık

Döviz fiyatlarının artması cari açığı düşüren bir sebeptir. Halk artan ürün fiyatları sebebiyle tüketim oranlarını düşüreceği için bu kısa vadede devletlerin işine yaramaktadır. Cari açık kapansa da ülkedeki halk mutsuz olacağı için uzun vadede sorunlar ortaya çıkabilir. Kısacası döviz cari açığın en önemli faktörlerinin başında gelmektedir.

Cari Açık Hesaplama

Cari açığı hesaplamak için cari hesap dengesini hesaplamak gerekmektedir.

Cari hesap dengesi = Dış Ticaret dengesi + Net Gelir + Doğrudan Transferler + Varlık Gelirleri

Cari hesap dengesi 0’dan büyükse cari fazla verir. 0’dan küçükse cari açık ortaya çıkar. Ülkemiz yılda ortalama 38 milyar dolar ile en çok cari açık veren ilk 5 ülke arasındadır. Cari açığın en büyük sebebi ise Dış Ticaret açığından kaynaklanmaktadır.

Cari Açık Kapanır Mı?

Cari açığın kapanabilmesi için finansal anlamda reformlar şarttır. Ülkenin öncelikle kurumlarını güçlendirmesi ve halkın tüketim alışkanlıklarını değiştirmesi gereklidir. Bunun yanı sıra üretimi teşvik edecek faaliyetler yapılmalı ve halk üretim konusunda bilinçlendirilmelidir. Yabancı sermaye ülkeye çağrılmalı ve bu kişilere rekabeti bozmadan teşvikler verilmelidir.

** Rus Rublesi TL’ye oranla çok daha değersizdir. Durum böyle olsa da Rusya cari açık vermeyen ülkelerin başında gelir. Para biriminin değerli olması önemlidir fakat eğer ülkede cari açık düşük ise (ülke kendi kendine yetebiliyor ise) para birimi ikinci plana atılmaktadır.